ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, to zaburzenie neurorozwojowe, które wpływa na wiele aspektów życia. Dorosłe osoby z tą diagnozą, podobnie jak dzieci, doświadczają trudności związanych m.in. z koncentracją, organizacją i regulacją emocji. Te wyzwania stają się szczególnie istotne, gdy w grę wchodzi rodzicielstwo, które samo w sobie jest przecież bardzo wymagającą i odpowiedzialną rolą. Jak więc osoby z ADHD radzą sobie jako rodzice?
Wyzwania związane z rodzicielstwem
Osoby z ADHD często zmagają się z trudnościami w organizacji codziennych zadań, co może być szczególnie obciążające w kontekście wychowywania dzieci. Wymaga ono bowiem m.in. systematyczności i planowania, czyli dokładnie tych umiejętności, które u wielu z nas są osłabione przez ADHD. Chaos w głowie przekłada się na chaos w domu, a nadmiar obowiązków doprowadza do frustracji. Trzeba pamiętać, że na środę dziecko potrzebuje plasteliny do przedszkola oraz że w piątek jest Dzień Kropki. Tymczasem pralka w tle woła, że już koniec prania, dziecko po raz szósty pyta: „Kiedy będzie obiad?”, a jeszcze trzeba pozmywać po wczorajszym… W takiej sytuacji niełatwo jest nie tylko nadążyć ze wszystkimi zadaniami, ale też znaleźć czas, by zadbać o siebie i po prostu odpocząć.
Wyzwania związane z koncentracją sprawiają, że rodzicom z ADHD trudniej jest skupić się na zadaniach wymagających pełnej uwagi, takich jak pomoc w lekcjach, organizowanie dnia czy dbanie o regularne posiłki. Dzieci wymagają stałej uwagi, a problemy z zarządzaniem uwagą i skupieniem mogą prowadzić do tego, że nie wszystkie codzienne obowiązki zostaną zrealizowane. Osoby z ADHD mogą zapominać o ważnych terminach, wizytach lekarskich czy wywiadówkach, co z kolei może wywoływać poczucie winy i obawy, że nie są wystarczający jako rodzice.
Impulsywność i regulacja emocji
Kolejnym wyzwaniem dla rodziców z ADHD może być ich impulsywność oraz problemy z regulacją emocji. Rodzicielstwo samo w sobie często jest stresujące i pełne trudnych do przewidzenia sytuacji. Dla osób z ADHD kontrolowanie reakcji emocjonalnych bywa trudniejsze, co prowadzi do wybuchów złości, a w konsekwencji do poczucia winy. W końcu dzieci zachowują się… po prostu jak dzieci. Również mają swoje emocje, które okazują na inne sposoby niż my, dorośli, i które mogą być dla nas trudne do zrozumienia. Niestety, zdarza się, że to właśnie na dzieciach odbija się ograniczona cierpliwość ich rodziców.
Z drugiej strony, impulsywność rodziców z ADHD może mieć również pozytywne aspekty. Bycie spontanicznym i otwartym na nowe doświadczenia pozwala rodzicom z ADHD wprowadzać do życia swoich rodzin dużo nowości. Spontaniczne wakacje czy wspólne kreatywne zabawy są potrzebne i pomagają budować silną więź z dzieckiem.
ADHD a empatia
Jedną z wyjątkowych cech wielu osób z ADHD jest nasza zdolność do głębokiego współodczuwania emocji innych oraz wysoka empatia. Rodzice z ADHD często są niezwykle wyczuleni na potrzeby swoich dzieci i potrafią okazać im zrozumienie oraz wsparcie, jakiego w danej chwili potrzebują. Wynika to z faktu, że sami wielokrotnie doświadczali niezrozumienia i trudności związanych z ADHD czy wielu nieprzyjemnych uwag dotyczących ich zachowania. Dzięki temu są bardziej skłonni do wspierania swoich dzieci w ich własnych wyzwaniach emocjonalnych i społecznych.
Kreatywne podejście do rodzicielstwa
ADHD to nie tylko trudności i problemy. Rodzice z ADHD często posiadają wyjątkowe, nieszablonowe podejście do wychowania. Dzięki ADHD mogą wymyślać różne, nietypowe rozwiązania dla codziennych problemów. Wychodzenie poza utarte schematy i szukanie alternatywnych dróg staje się ich codziennością. To z kolei może inspirować dzieci do rozwijania własnej kreatywności i otwartości na nowe wyzwania.
Dzięki ADHD rodzicielstwo może być pełne twórczych inicjatyw, ciekawych zabaw i nieoczywistych pomysłów na spędzanie czasu z dziećmi.
Wsparcie i akceptacja
Ponieważ rodzicielstwo osób z ADHD wiąże się z licznymi wyzwaniami, wsparcie ze strony otoczenia i akceptacja samego siebie są niezwykle istotne. Warto, by rodzice z ADHD korzystali z pomocy bliskich, psychoterapeutów czy coachów, którzy mogą pomóc im w organizacji codziennych obowiązków i radzeniu sobie z emocjami. Ważne jest także, by rodzice z ADHD pamiętali, że nie muszą być idealni. Nikt przecież nie jest w stanie spełnić wszystkich oczekiwań, a każdy rodzic ma swoje lepsze i gorsze dni. Sięganie po pomoc to nie jest powód do wstydu!
Zrozumienie własnych trudności i umiejętność korzystania ze wsparcia mogą pomóc w budowaniu zdrowej relacji z dziećmi, radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami oraz stopniowej akceptacji siebie jako nieidealnego rodzica z ADHD.
Autorka: Julia Tarasiewicz
Rekruterka, Koordynatorka ds. PR
W Attentio zajmuje się m.in. rekrutacją nowych osób członkowskich, moderacją grupy na Facebooku “ADHD u dorosłych”, pisaniem artykułów oraz PR. Studiuje pedagogikę specjalną na Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Z zawodu jest opiekunką żłobkową, a obecnie zajmuje się tworzeniem biżuterii. Na swoim profilu na Instagramie @kociawruszka zamieszcza treści edukacyjne o neuroróżnorodności. Współtworzy grupę na Facebooku “Neuroatypowe nauczycielki, pedagożki i opiekunki”. Interesuje się nowoczesnymi nurtami wychowawczo-edukacyjnymi, psychologią dziecięcą, komunikacją i językiem oraz zagadnieniami spektrum autyzmu i ADHD, w szczególności u kobiet i dziewczynek.
